Idiom idiomowi nierówny, czyli dlaczego warto znać angielskie idiomy?

Co to jest idiom?

Idiom (z łac. idioma:  „specyfika języka, osobliwości językowe”) to wyrażenie językowe, które ma inne znaczenie niż to, które przychodzi nam na myśl jako pierwsze, gdy patrzymy na jego składnię i leksykę. Wyrażenia idiomatyczne istnieją we wszystkich językach. Z reguły posługując się językiem ojczystym nie zwracamy na nie uwagi- są tak powszechne, że ich znaczenie jest niejako naturalnie przez nas przyjmowane, a już z całą pewnością nie rozbieramy go na czynniki pierwsze, doszukując się znaczeń w każdym słownie składającym się na idiom. Często jednak popełniamy taką  zbędną analizę w stosunku do idiomów w języku obcym. Zupełnie niepotrzebnie.

Uczyć się, czy nie uczyć?

Zdecydowanie tak! Dzięki znajomości angielskich idiomów jest nam łatwiej zrozumieć obcokrajowca, który takiego wyrażenia użyje w rozmowie z nami. Nawet, jeśli nie zapamiętasz idiomu i nie będziesz z niego korzystał w codziennej konwersacji w języku angielskim, przypomnisz sobie jego znaczenie, gdy ktoś go użyje w Twojej obecności, a w efekcie znacznie wzrośnie Twoja językowa pewność siebie. Ze znajomością idiomów jest trochę jak z rozumieniem żartów w języku angielskim: jeśli potrafimy śmiać się np. z angielskiego humoru, czyli tym samym rozumiemy zawarty w nim język i elementy kulturowe, które niewątpliwie w humorze są obecne, możemy uważać, że nasz język angielski jest na całkiem wysokim poziomie.

Jak się uczyć idiomów?

Najlepiej w kontekście autentycznych scenek, prawdziwych dialogów w języku angielskim. Nigdy analizując wyrażenie słowo po słowie. Nigdy tłumacząc idiom bezpośrednio z języka ojczystego na język angielski. Przypuśćmy na przykład, że masz do nauczenia się następujący idiom w języku angielskim: „The first pancake is always spoiled”, czyli odpowiednik polskiego „Pierwsze koty za płoty”. Napisz sobie krótki dialog z jego wykorzystaniem. Dla przykładu:

-Hey Jude, have you already started your weekend accountancy course?
– Oh, yes. Last Saturday we had first classes.
– So, how do you like it?
– Oh, well, you know, it’s never easy at first but the first pancake is always spoiled.

Drugim sposobem na zapamiętanie idiomu jest powiązanie go z konkretną sytuacją, która odnosi się do niego również leksykalnie. Pozostańmy w kontekście wyżej przytoczonego idiomu. Wyobraź sobie, że uczysz swoją nastoletnią córkę przyrządzania naleśników. Naleśnikowa patelnia, trochę tłuszczu i do dzieła! Niestety tłuszcz nie za dobrze się rozgrzał, a Twoja córcia wylała już ciasto naleśnikowe na patelnię. Znaczna część ciasta przywarła do patelni, naleśnik spisany na straty! Ale nie martw się córeczko- pierwszy zawsze się nie udaje, następny na pewno wyjdzie pyszny. Ważne, że zaczęłaś i pierwsze naleśnikowe doświadczenia (lub nasze „koty”) masz już za sobą.

A w drugą stronę? Czyli: polskie idiomy po angielsku

Kilka przykładów (źródło: Newsweek Polska Ponglish, czyli piekło idiomów- 23.02.2018), jak „tłumaczyć” nasze rodzime idiomy na język angielski, by były one zrozumiałe dla osób anglojęzycznych. Zwróć uwagę, że niektóre z nich po angielsku….przestają być idiomami.

Mówić bez ogródek – To talk straight from the shoulder
Po jakiego grzyba – Why on earth…?
Nie łudź się – Stop living in a dreamworld
Nie rób wiochy – Don’t make a scene
Pokój z tobą – May peace be with you
Nie czuję nóg – I’m dead on my feet
Jedzie mi tu czołg – Are you pulling my leg?
Już po ptakach – The goose is cooked
Ręce opadają – Words fail me
Bez dwóch zdań – Hands down; no two ways about it
Czuć do kogoś miętę – To fancy someone; to take a fancy
Rzucić grochem o ścianę – To bang your head against a brick wall
Nie być w sosie – To be not in the mood
Chodzić na rzęsach – em>To run on fumes
Bądź mądry, pisz wiersze – Go figure
Być w proszku – To run around like a headless chicken

Następnym razem, gdy oglądasz jakiś anglojęzyczny film, zwróć uwagę na używane w nim idiomy.